Istotną prawdą wiary jest fakt, iż człowiek rodzi się obarczony grzechem pierworodnym. Problem istnienia tego grzechu trzeba widzieć w łączności z odkupieńczym dziełem Jezusa Chrystusa. Człowiek rodzi się z grzechem, jednak dzięki Chrystusowi jest możliwe jego pokonanie.
Jeśli chcemy zastanowić się, co oznacza sformułowanie „Niepokalane Serce Maryi”, musimy sięgnąć do orzeczenia dogmatycznego z roku 1854. Papież Pius IX ogłosił jako dogmat, że Matka Chrystusa od pierwszej chwili swojego istnienia (tzn. od chwili poczęcia przez rodziców) była wolna od zmazy winy’pierworodnej. Dogmat ukazuje Maryję jako Niepokalaną, czyli nie obarczoną ciężarem grzechu. Ten wyjątkowy stan Matki Jezusa stał się możliwy dzięki uświęcającemu działaniu Boga. Stąd omawiany dogmat możemy nazwać „dogmatem uświęcenia” Maiyi od początku Jej życia.
Zarówno Ojcowie Kościoła, jak i pisarze wczesnochrześcijańscy zwracali uwagę na świętość Maryi, która była Jej udziałem już w łonie matki. Ma to związek z założeniem, że Maryja w momencie swego poczęcia, na skutek cudownego aktu łaski Bożej, została uświęcona i oczyszczona z grzechu po to, aby mogła stać się Matką Boga. Owo „odkupienie uprzednie” Matyi wcale nie umniejsza dzieła zbawczego Chrystusa, lecz czyni Go suwerennym Zbawicielem ogarniającym całą ludzkość i całą historię. To, że Maryja została zbawiona jeszcze przed swoim przyjściem na świat, wskazuje właśnie na Chrystusa. To On jest w tej tajemnicy najważniejszy. Niepokalane Poczęcie należy uznać za znak czyniący z Maryi pierwszego zbawionego człowieka; za „miejsce” godne Wcielenia odwiecznego Słowa Bożego.
Uświęcenie Maryi od początku Jej życia przypisywane jest zwłaszcza Duchowi Świętemu, będącemu „źródłem wszelkiego uświęcenia”. Przeniknięta uświęcającym działaniem, stała się prawdziwą „Świątynią Ducha Świętego”. W tej świątyni nie było już miejsca na grzech, lecz tylko całkowite skierowanie ku Chrystusowi. Dzięki Duchowi Świętemu Maryja osiągnęła najwyższy stan przebóstwienia i ukochała Boga, a Jej miłość okazała się tak intensywna, że stała się miłością twórczą i płodną.
O Maryi jako Niepokalanej mówi nam biblijny tekst Łk 1, 28, w którym Maryja jest nazwana „pełna łaski”. Otóż Maryja już przed Bożym macierzyństwem otrzymała łaskę, która trwała w Niej nieprzerwanie do chwili, gdy Archanioł Gabriel powiedział do Niej „pełna łaski”. Ona jest zawsze, od początku swego istnienia, pełna łaski.
W 2004 roku Kościół katolicki obchodził 150. rocznicę ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Papież Pius IX w bulli Ineffabilis Deus z roku 1854 stwierdził, że „(…) Najświętsza Matyja Panna od pierwszej chwili swego poczęcia – mocą szczególnej łaski i przywileju wszechmocnego Boga, mocą przewidzianych zasług Jezusa Chrystusa, Zbawiciela rodzaju ludzkiego – została zachowana nietknięta od wszelkiej zmazy grzechu pierworodnego (…)”.